Nauka zasypiania

Nauka samodzielnego zasypiania to rozłożony w czasie proces odchodzenia od niekorzystnych rozwiązań na sen - ze wsparciem rodziców, z poszanowaniem emocji i możliwości dziecka w zakresie biologii jego organizmu oraz psychiki. Właściwie przeprowadzona terapia snu przynosi korzyści dla dziecka i jego rodzicóww w perspektywie krótko- i długoterminowej.

Nauka samodzielnego zasypiania to proces stopniowego odchodzenia od niekorzystnych sennych asocjacji, czyli skojarzeń ze snem, które faktycznie pomagają dziecku zasnąć, jednak długoterminowo stanowią przyczynę zaburzeń snu. Jeżeli dziecko wymaga stworzenia przez rodziców określonej sytuacji na zasypianie, której w nocy nie jest w stanie odtworzyć samodzielnie, musi wybudzić się mocniej i poprosić o pomoc w odtworzenie jej. Niekorzystne senne asocjacje oznaczają więc zależność snu dziecka od działań rodziców.

Każde dziecko regularnnie budzi się w nocy - badania wskazują, że zależnie od wieku dziecka takich nocnych pobudek jest średnio od 2 do 6. Częste nocne pobudki nie wiążą się z potrzebą zaspokojenia głodu czy z potrzebą bliskości u maluszka - to naturalne pobudki w płytkich fazach snu, przy przechodzeniu z jednego cyklu snu w kolejny. Na tym właśnie polega nasz sen - na regularnym lekkim wybudzaniu się i szybkim ponownym zasypianiu, aż w pełni zaspokojona zostanie potrzeba snu.

Zatem pytanie: "Dlaczego moje dziecko budzi sie w nocy?" jest niewłaściwe! Należy zapytać: "Dlaczego moje dziecko nie zasypia od razu z powrotem?". Jedyna różnica pomiędzy dobrze śpiącym maluszkiem, a tym, który nie korzysta ze zdrowego snu tkwi w umiejętności płynnego przechodzenia przez cykle snu. Dopóki dziecko nie potrafi samodzielnie zainicjować snu, nie będzie mogło dobrze spać. Behawioralna terapia snu u dzieci polega na odchodzeniu od niekorzystnych zachowań okołosennych oznaczających zależność snu maluszka od działań rodziców i wprowadzanie rozwiązań pomagających mu spać coraz bardziej samodzielnie. To jedyna droga w stronę coraz lepszego snu dziecka - fizjologii snu nie zmienimy, ale możemy zmienić niekorzystne rozwiązania na sen. Więcej o wpływie sennych asocjacji na sen dziecka przeczytacie TUTAJ.

Na czym polega nauka samodzielnego zasypiania u dzieci?

Naukę samodzielnego zasypiania opieramy na naturalnych zasobach dziecka w zakresie samoregulacji połączonej z biologiczną potrzebą snu. Te zasoby (mechanizmy samoregulacyjne) przynoszą możliwość samodzielnego wyciszania się zmęczonego dziecka, kiedy rytm okołodobowy jest już dobrze ukształtowany. Gotowość dziecka na naukę samodzielnego zasypiania pojawia się około 4. miesiąca życia (po 16. tygodniu życia): jego organizm wytwarza już endogenne substancje nasenne we właściwym stężeniu o właściwych porach dnia i nocy.

Po 4. miesiącu życia dwie główne siły: Proces C - rytm okołodobowy, oraz Proces S - presja snu (zmęczenie) współdziałają już doskonale i regulują sen dziecka.

Zdrowe dziecko nie powinno doświadczać znacznych i nieprzemijających trudności we śnie - o ile nie pojawiła się zależność jego snu od działań rodziców. Nauka samodzielnego zasypiania oznacza stopniowe i łagodne odchodzenie od tej zależności. Im bardziej samodzielnie zasypia maluszek, tym lepiej radzi sobie w trakcie naturalnych nocnych pobudek. Nauka samodzielnego zasypiania nie polega na ignorowaniu potrzeb dziecka w nocy, ale na takim wspieraniu go, aby mogło wzmacniać swoją umiejętność wyciszania się i samodzielnego powracania do snu wtedy, gdy nic mu w tym nie przeszkadza. Dobrze śpiące dziecko zawsze zasygnalizuje rodzicom sytuację, w której samodzielnie nie radzi sobie i będzie potrzebować ich pomocy. Nie wierzcie w teorię wiążącą naukę samodzielnego zasypiania z syndromem wyuczonej bezradności, to bzdury! Nie ma badania naukowego, które wskazałoby taki związek.

Co jeszcze oznacza nauka samodzielnego zasypiania?

MEDYCZNE PRZYCZYNY PROBLEMÓW ZE SNEM - przystąpienie do nauki samodzielnego zasypiania oznacza wykluczenie medycznych przyczyn problemów ze snem, o których przeczytacie TUTAJ. Po wdrożeniu leczenia, kiedy maluszek pozostaje pod opieką lekarza-specjalisty, możecie rozpocząć naukę!

HIGIENA SNU DZIECKA - wszelkie zmiany wokół snu maluszka rozpoczynamy od wprowadzenia lub wzmocnienia zasad właściwej higienu snu. Za częścią "sennych wyzwań" kryją się takie przyczyny jak niewłaściwy plan dnia, brak rytuału przedsennego czy niewłaściwie przygotowana sypialnia. Nie ma sensu rozpoczynać pracy nad zmianą nawyków okołosennych, jeżeli ciągle w dobrym śnie przeszkadzać dziecku będą kwestie, które bardzo łatwo poprawić. O wlaściwej higienie snu dziecka przeczytacie TUTAJ.

SEN DZIECKA W ŁÓŻECZKU - przy nauce samodzielnego zasypiania wprowadzamy sen w łóżeczku - najbezpieczniejszym miejscu odpoczynku dla maluszka i miejscu, które dodatkowo wspiera zdrowy, głęboki sen. Wszystkie badania dotyczące współspania, czyli snu dziecka w jednym łóżku z rodzicem/rodzicami wskazują, że zarówno maluszek, jak i osoba/osoby dorosłe śpią w takiej sytuacji płycej, a dziecko budzi się częściej. Dlatego w moich materiałach nie znajdziecie zaleceń, aby utrzymać sen we wspólnym łóżku - jako terapeutka bezsenności u dzieci i u osób dorosłych przekazuję Wam najlepsze i poparte wiedzą naukową rozwiązania na zdrowy sen dziecka i całej rodziny. W Programie WYSPANA MAMA opisuję stopniowy proces "wyprowadzania" maluszka z Waszego dużego łóżka... nie trzeba rozpoczynać od tego nauki samodzielnego zasypiania, ale trzeba zaplanować ten krok na dalsze jej etapy, aby docelowo dziecko spało we własnym łóżeczku.

WŁAŚCIWE WSPARCIE RODZICÓW - w trakcie nauki samodzielnego zasypiania powinniście towarzyszyć Waszemu dziecku, obserwować je i aktywnie wspierać. Taka jest rola rodzica, kiedy maluszek wchodzi w kolejny etap rozwoju przynoszący nową umiejętność lub umiejętności! Właśnie wtedy bardzo ważna jest dostępność opiekuna - nowe, nieznane sytuacje mogą niepokoić dziecko. Musi wtedy zadziałać współregulacja, która wymaga bliskości - dosłownie, fizycznej bliskości rodzica. Podobnie dzieje się przy nauce innych ważnych umiejętności, na przykład przy nauce jeżdzenia na rowerze, kiedy dostrzegając gotowość Waszego dziecka zaczynacie wspierać je i zachęcać do regularnych prób jazdy na dwóch kółkach, nawet jeśli wiecie, że zdarzą się przy tym upadki i płacz. Trwanie w sytuacji, gdy do rowerka wciąż przyczepione są boczne kółeczka oznacza tak naprawdę uwstecznianie dziecka. Podczas nauki nowej umiejętności malusze z pewnością potrzebuje wsparcia rodziców, dlatego metody nauki samodzielnego zasypiania, jakie znajdziecie w Programie WYSPANA MAMA, bazują właśnie na współregulacji - nie zalecam wychodzenia z sypialni, kiedy dziecko nie potrafi jeszcze zasypiać w łóżeczku i czuje się w nim niepewnie. Dopiero na ostatnim etapie nauki, kiedy sami zauważycie/poczujecie, że maluszek już Was nie potrzebuje, zaczniecie z niej wychodzić, aby nie przeszkadzać mu w zasypianiu. Jak widzicie, nauka samodzielnego zasypiania nie oznacza wypłakiwania dziecka w samotności... Przynajmniej u mnie! Bardzo ważne są dla mnie emocje maluszka - przy tworzeniu mojego autorskiego programu nauki dobrego snu korzystałam w wiedzy, jaką zdobyłam na studiach na kierunku "Psychologia dziecka" na Uniwersytecie SWPS. Przeprowadzając dziecko przez konieczne zmiany będziecie przy nim i będziecie przekazywać mu komunikat: "Nawet jeśli nie trzymam cię już w ramionach, jestem przy tobie i wspieram cię".

O kluczach do sukcesu przy nauce samodzielnego zasypiania przeczytacie we wpisie znajdującym się na dole strony - bezpośredni link TUTAJ.

Jak długo trwa nauka samodzielnego zasypiania? -

Nie ma na to pytanie jedynej słusznej odpowiedzi, ponieważ istnieje dużo czynniów, które mają wpływ na przebieg nauki samodzielnego zasypiania. Najważniejsze z nich to:

sytuacja wyjściowa, czyli z jakiej "sennej strategii" maluszek korzystał dotychczas i czy rodzice wprowadzili już zasady właściwej higieny snu
wiek i temperament dziecka
metoda, jaką rodzice wybiorą, aby czuć się komfortowo wprowadzając konieczne zmiany wokół snu maluszka
przebieg nauki, czyli czy procesu zmian nie zakłóci np. bolesne ząbkowanie choroba, skok rozwojowy czy wyjazd z domu... typowe "senne wyzwania" w pierwszych latach życia dziecka, o których piszę TUTAJ

Jeżeli konsultantka ds. snu dziecka mówi Wam, że naukę samodzielnego zasypiania przeprowadzicie w kilka dni, koniecznie sprawdźcie jej wykształcenie (i naprawdę nie ma znaczenia, od ilu lat działa na rynku...). Prawdziwi, rzetelnie wykształceni eksperci od snu wiedzą, że praca na nawykach okołosennych wymaga czasu! Zwłaszcza, gdy chodzi o dziecko, którego układ nerwowy wciąż intensywnie rozwija się.

Czy nauką samodzielnego zasypiania mogę skrzywdzić moje dziecko?

Wbrew temu, co przeczytać można na różnych blogach, nauka samodzielnego zasypiania przynosi dziecku i jego rodzinie wyłącznie korzyści i nie ma żadnych skutków negatywnych dla jego zdrowia psychicznego i fizycznego ani dla więzi, jaką buduje z rodzicami/opiekunami. Zarzuty odnośnie nauki samodzielnego zasypiania nie mają potwierdzenia w żadnych badaniach! Natomiast istnieje wiele rzetelnie wykonanych badań naukowych, które zostały poddane ocenie recenzentów, a ich wyniki zaakceptowane, przyjęte i opublikowane w najważniejszych czasopismach naukowych. Wszystkie te badania wyraźnie wskazują na korzyści dla dziecka związane z wprowadzeniem prawidłowej higieny snu (od tego rozpoczynamy wszelkie działania wokół snu ) oraz usamodzielnieniem go przy zasypianiu. O najważniejszych badaniach piszę we wpisie dostępnym poniżej - oraz i innych ważnych kwestiach dotyczących nauki dobrego snu. Bardzo zależy mi na uspokojeniu Was i przekonaniu, że nie powinniście obawiać się zmian: